Glossarju

Dan il-glossarju multilingwi jipprovdi definizzjonijiet faċli biex jinftiehmu għat-termini xjentifiċi ewlenin użati fuq dan is-sit web fid-dominju tal-valutazzjoni tar-riskju. It-termini u d-definizzjonijiet tagħhom huma referenzjati fil-prodotti ta’ komunikazzjoni tagħna bħala noti pop-up biex jispjegaw kunċetti lill-pubbliku mingħajr ebda għarfien speċjalizzat.
L-ortografija bl-Ingliż Standard tintuża dejjem. L-akronimi huma miktuba b’ittra kbira. It-termini huma ppreżentati b’ittra żgħira. L-entrati għandhom jiġu tradotti fl-24 lingwa uffiċjali kollha tal-UE.
Il-glossarju huwa dokument ħaj soġġett għal aġġornamenti regolari. It-termini rilevanti neqsin jistgħu jiġu ssuġġeriti bl-użu tal-formola online Saqsi Mistoqsija.

Dikjarazzjoni ta’ ċaħda ta’ responsabbiltà: Id-definizzjonijiet fil-glossarju huma maħsuba biss biex jgħinu lill-utenti ta’ dan is-sit web jifhmu t-terminoloġija xjentifika. Id-definizzjonijiet jistgħu jvarjaw minn dawk mogħtija fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni Ewropea u fil-Ġurnal tal-EFSA.

K

It-tieni pass fil-valutazzjoni tar-riskju, dan jinvolvi d-definizzjoni tan-natura tal-effetti avversi fuq is-saħħa assoċjati ma’ aġenti bijoloġiċi, kimiċi u fiżiċi li jistgħu jkunu preżenti fl-ikel. Il-proċess għandu, jekk ikun possibbli, jinvolvi fehim tad-dożi involuti u r-risponsi relatati.

L-istadju finali tal-valutazzjoni tar-riskju, li fih tiġi kkalkolata l-probabbiltà li sustanza partikolari tikkawża ħsara fid-dawl tan-natura tal-periklu u l-punt sa fejn il-persuni, l-annimali, il-pjanti u/jew l-ambjent ikunu esposti għaliha.

Familja ta’ sustanzi nutrittivi li tinkludi z-zokkor, il-lamti u l-fibri.

Proprjetà ta’ sustanza li tikkawża l-kanċer meta annimal jew bniedem ikun espost għaliha.

Metodu għall-prijoritizzazzjoni tar-riskji skont il-probabbiltà u s-severità tagħhom.

Teknika użata biex issir kopja ġenetika eżatta ta’ annimal.

Kimika li normalment ma jkunx fiha il-karbonju; pereżempju, l-ilma, l-ossiġenu, il-klorur tas-sodju.

Sustanza kimika li fiha l-karbonju; spiss derivata minn pjanti, annimali jew batterji.

L-iskambju interattiv ta’ informazzjoni u opinjonijiet matul il-proċess tal-analiżi tar-riskju, inkluża l-ispjegazzjoni tas-sejbiet tal-valutazzjoni tar-riskju u l-bażi tad-deċiżjonijiet dwar il-ġestjoni tar-riskju. Il-livelli ta’ skambju interattiv jinkludu: it-tixrid ta’ informazzjoni pubblika dwar ir-riskji lill-konsumaturi jew lil gruppi affettwati oħra; id-djalogu fi ħdan u bejn il-valutazzjoni tar-riskju u l-ġestjoni tar-riskju; l-involviment mal-partijiet interessati affettwati mir-riżultati tal-analiżi tar-riskju.

Kwalunkwe sustanza li tinsab fl-oġġetti tal-ikel li ma ġietx miżjuda intenzjonalment. Il-kontaminanti jistgħu jinħolqu mill-imballaġġ, mill-ipproċessar u mit-trasport tal-ikel, mill-prattiki tal-biedja jew mill-użu ta’ mediċini għall-annimali. It-terminu ma jinkludix il-kontaminazzjoni minn insetti jew minn rodituri.

Il-proċess li bih il-mikrobi jiġu ttrasferiti b’mod mhux intenzjonat minn sustanza għal oħra jew minn oġġett għal ieħor, b’effett ta’ ħsara.

Reżistenza ġenetikament ikkonferita f’organiżmu (eż. ir-reżistenza ta’ pjanta għal marda) li tirriżulta minn żewġ ġeni marbuta jew aktar li jgħaddu għall-ġenerazzjonijiet oħra.

Terminu statistiku li jiddeskrivi r-relazzjoni bejn żewġ varjabbli (eż. l-inkorporazzjoni tal-kalċju u t-tkabbir tal-għadam).

Il-kultivazzjoni ta’ pjanti bl-użu ta’ soluzzjoni nutrittiva minflok ħamrija; imsejħa wkoll idroponiċi.

Relazzjoni kumplessa bejn id-doża ta’ sustanza u l-effett tagħha, b’tali mod li minflok ċertu rispons sempliċiment jiżdied jew jonqos bid-doża, il-kurva tista’ tkun pereżempju f’forma ta’ “U”.